بررسی تأثیر پتاسیم بر برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک دو رقم گندم دوروم در خاک های آلوده به کادمیوم

به منظور بررسی اثر سطوح و منابع مختلف پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گندم دوروم، آزمایشی در سال زراعی 92- 1391 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. دو رقم گندم دوروم(بهرنگ و یاوارس) به عنوان عامل اول و تیمار کادمیوم به همراه سطوح مختلف نانو پتاس و پتاس معمولی (شاهد، 20 میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک، 20 میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به علاوه 300 میلی گرم سولفات پتاسیم بر کیلوگرم خاک، 20 میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به علاوه 450 میلی گرم سولفات پتاسیم بر کیلوگرم خاک، 20 میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به علاوه 30 میلی گرم نانوکلات پتاس و 20 میلی گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به علاوه 45 میلی گرم نانوکلات پتاس) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تأثیر سطوح پتاسیم قرار گرفت، به طوری که در این صفات باعث افزایش شد و تیمار کادمیوم به تنهایی منجر به کاهش عملکرد و اجزای عملکرد، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، طول پدانکل و طول پنالتیمیت شد. در این بین تیمار 30 میلی گرم نانو کلات پتاس گر چه در صفت وزن هزار دانه بیشترین میزان (5/35 گرم) را دارا بود، اما در سایر صفات کود سولفات پتاسیم نیز نتیجه ای مشابه با آن کسب نمود. همه تیمارهای پتاسیم موجب کاهش کادمیوم دانه شدند اما بیشترین کاهش در میزان کادمیوم دانه، برگ پرچم و ریشه با کاربرد سطوح اول نانوپتاس و سولفات پتاسیم حاصل شد. تأثیر تیمارهای به کار رفته بر میزان پتاسیم دانه، برگ و ریشه نیز حاکی از آن بود که حداکثر میزان پتاسیم در دانه در استفاده از سطوح دوم هر دو منبع کودی حاصل شد و بیشترین پتاسیم برگ و ریشه نیز در همین سطوح به دست آمد. نتایج تیمارهای اعمال شده بر صفات فیزیولوژیکی نیز حاکی از این بود که پتاسیم حتی در مدت کوتاه دوره رشد گیاه توانسته است اثرات مثبتی بر بقاء گیاه داشته باشد. به طوری که بیشترین میزان سبزینگی، کلروفیل و نشاسته و کمترین میزان پرولین و قندهای محلول در حضور کادمیوم با کاربرد تیمارهای پتاسیم مشاهده شد و نکته حائز اهمیت این که سطح بهینه کود (سطوح اول نانوپتاس و سولفات پتاسیم) در کاهش اثرات سوء کادمیوم موثر تر بوده است. به هر جهت افزودن پتاسیم به خاک در شرایط تنش کادمیوم با افزایش هدایت روزنه ای و محتوای آب نسبی برگ باعث افزایش رشد و عملکرد شد. استفاده از کود نانو باعث افزایش کارایی پتاسیم شد و ممکن است در بلند مدت نتایج مطلوب تری را ارائه دهد.